మణిపూర్‌లో రాష్ట్రపతి పాలనను మరో ఆరు నెలలు పొడిగించిన కేంద్రం

మణిపూర్‌లో రాష్ట్రపతి పాలనను మరో ఆరు నెలలు పొడిగించిన కేంద్రం

పార్లమెంటు ఆమోదం | శాంతి భద్రతల దృష్ట్యా కీలక చర్య

భారతదేశానికి నైరుతి ప్రాంతంలో ఉన్న మణిపూర్ రాష్ట్రంలో మరోసారి రాష్ట్రపతి పాలనను పొడిగిస్తూ కేంద్ర ప్రభుత్వం కీలక నిర్ణయం తీసుకుంది. ఆగస్ట్ 13తో ముగియనున్న రాష్ట్రపతి పాలనను మరో ఆరు నెలలు కొనసాగించాలని కేంద్రం తీసుకొచ్చిన తీర్మానాన్ని పార్లమెంటు ఆమోదించింది.

గత వారం లోకసభ ఈ తీర్మానాన్ని ఆమోదించగా, ఈ రోజు (మంగళవారం) రాజ్యసభలో వాయిస్ ఓట్ ద్వారా ఆమోదం లభించింది. దీంతో రాష్ట్రపతి పాలన పొడిగింపు అధికారికంగా అమలులోకి రానుంది.

రాష్ట్రపతి పాలన ఎందుకు? – నేపథ్యం

2023-2024 మధ్య కాలంలో మణిపూర్ రాష్ట్రంలో ఘర్షణలు, సామాజిక అశాంతి, జాతి విద్వేషాలు తీవ్రంగా పెరిగాయి. ముఖ్యంగా మైతి మరియు కుకి తెగల మధ్య జరిగిన తీవ్ర హింస, ఇంటర్‌నెట్ నిలిపివేతలు, పోలీసు వ్యవస్థ విఫలం కావడం వంటి అంశాల దృష్ట్యా 2024 ఆగస్ట్‌లో రాష్ట్రపతి పాలనను విధించారు.

రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ప్రజల భద్రతను కాపాడడంలో విఫలమైందని భావించిన కేంద్రం, భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 356 ప్రకారం రాష్ట్రపతి పాలనను ప్రకటించింది.

పార్లమెంటులో మంత్రుల వ్యాఖ్యలు

రాష్ట్రపతి పాలన పొడిగింపుపై చర్చ సమయంలో, కేంద్ర హోం శాఖ సహాయమంత్రి నిత్యానంద్ రాయ్ మాట్లాడుతూ —

“రాష్ట్రపతి పాలన అమలులోకి వచ్చిన తర్వాత మణిపూర్‌లో క్రమశిక్షణ స్థిరపడింది. గత ఆరు నెలలుగా ఒకటే హింసాత్మక ఘటన నమోదైంది. ఈ పరిస్థితుల్లో రాష్ట్రపతి పాలనను కొనసాగించాల్సిన అవసరం ఉందని భావిస్తున్నాం.”

అయితే, కొన్ని విపక్షాలు ఈ తీర్మానానికి వ్యతిరేకంగా తమ అభిప్రాయాలను వ్యక్తం చేశాయి. వారు – మణిపూర్‌లో ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థను పునరుద్ధరించేందుకు వెంటనే ఎన్నికలు నిర్వహించాలని డిమాండ్ చేశారు. అయినప్పటికీ, రాజ్యసభలో వాయిస్ ఓట్ ద్వారా తీర్మానం ఆమోదించబడింది.

మణిపూర్ ప్రజల పరిస్థితి – ప్రస్తుతం

రాష్ట్రపతి పాలన అమలులోకి వచ్చిన తర్వాత:

• హింసాత్మక ఘటనలు గణనీయంగా తగ్గాయి.
• కేంద్ర బలగాల చొరవతో శాంతి భద్రతల పరిరక్షణలో పురోగతి కనిపిస్తోంది.
• పునరావాసం, నివాస నిర్మాణాలు మళ్లీ మొదలయ్యాయి.
• విద్యా, వైద్య రంగాల్లో కొంత స్థిరత్వం నెలకొంది.
• ఇంటర్నెట్ సేవలు నియంత్రిత విధానంలో పునఃప్రారంభమయ్యాయి.

అయితే, కొన్ని ప్రాంతాల్లో ఇంకా సామాజిక ఉద్రిక్తతలు, భయభ్రాంతులు కొనసాగుతున్నాయని నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి.

రాజకీయ విమర్శలు – ప్రజాస్వామ్యంపై ప్రభావం?

రాష్ట్రపతి పాలన పొడిగింపును కొన్ని రాజకీయ పార్టీలు తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాయి. వారు పేర్కొంటూ:

• మణిపూర్‌లో ప్రజల తీర్పు ఆధారంగా ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు అవకాశం ఇవ్వాలని,
• కేంద్ర పాలన మరింత కాలం కొనసాగితే ప్రజాస్వామ్య పరిపాటిపై నెగటివ్ ప్రభావం ఉంటుందని,
• రాష్ట్రం రాజకీయంగా స్థిరంగా ఉండేందుకు ఎన్నికలు తక్షణమే నిర్వహించాలని డిమాండ్ చేశారు.

ఇండియా యూనియన్ పార్టీ (IUP) నేత మాట్లాడుతూ –

“ప్రజలు ఎన్నుకున్న నాయకత్వం లేకుండా ఒక సంవత్సరం దాటుతోంది. రాష్ట్రపతి పాలన పొడిగింపు కాదు, ఎన్నికల నిర్వహణే సరైన మార్గం.”

కేంద్రం వాదన – శాంతి, భద్రతకే ప్రాధాన్యత

అయితే కేంద్ర ప్రభుత్వం మాత్రం తాము తీసుకున్న చర్యలు రాష్ట్ర శాంతి భద్రతల దృష్ట్యా అత్యవసరమని స్పష్టం చేస్తోంది. మణిపూర్‌లో మళ్లీ ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పరచే వరకు పూర్తి స్థిరత్వం అవసరమని, అదే దిశగా పని చేస్తున్నామని తెలిపింది.

నిత్యానంద్ రాయ్ మాట్లాడుతూ —

“ఈ ఆరు నెలల్లో మణిపూర్ పూర్తిగా శాంతి పథంలోకి వచ్చేలా చర్యలు తీసుకుంటాం. అప్పుడు ఎన్నికలు నిర్వహించేందుకు సరైన వాతావరణం ఏర్పడుతుంది.”

భవిష్యత్తు దిశగా…

ఇప్పుడు మణిపూర్‌లో మరో ఆరు నెలల పాటు రాష్ట్రపతి పాలన కొనసాగుతుంది. ఈ కాలంలో:

• కేంద్రం నియమించిన గవర్నర్ ద్వారా పాలన జరుగుతుంది.
• ఎగ్జిక్యూటివ్ ఆర్డర్స్, పాలసీలు కేంద్ర హోం మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలో అమలవుతాయి.
• శాంతి భద్రతల పర్యవేక్షణ, మిలిటరీ సహాయంతో కొనసాగుతుంది.
• ప్రజల మెరుగైన జీవన విధానాన్ని లక్ష్యంగా కేంద్ర పథకాలు అమలవుతాయి.

మణిపూర్‌లో పరిస్థితులు మెల్లమెల్లగా మెరుగవుతున్నప్పటికీ, పూర్తిస్థాయిలో రాజకీయ స్థిరత్వం ఏర్పడేందుకు కొంత కాలం అవసరమని తెలుస్తోంది. రాష్ట్రపతి పాలనను మరోసారి పొడిగించడం తాత్కాలిక పరిష్కారంగా కేంద్రం చూస్తోంది.

అయితే ప్రజల ఆకాంక్షలు మాత్రం — ప్రజాస్వామ్య పునరుజ్జీవానికి, నూతన నాయకత్వ ఏర్పాటుకు ఎదురు చూస్తున్నాయి. వచ్చే ఆరు నెలల పరిపాలన ఎలా ఉంటుంది, మణిపూర్‌కు ఇది శాశ్వత శాంతి తెస్తుందా లేదా అన్నది కాలమే తేల్చాల్సిన అంశం.